Onderstaand een deel van het verslag van Thomas Schouten zoals gepubliceerd in Geo.brief 2-2018.
Voor aardwetenschappers biedt een atlas een schat aan informatie over datgene wat hen zo ontzettend interesseert: onze eigen planeet. De meeste atlassen brengen verschillende aspecten zichtbaar op het aardoppervlak in kaart. Drie onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Wim Spakman, Douwe van Hinsbergen en Douwe van der Meer, hebben nu voor het eerst een atlas gemaakt van de wereld die zich juist diep onder het aardoppervlak bevindt: de Atlas van de Onderwereld.
Tomografie onder Europa op 2711 km diepte (bron: www.atlas-of-the-underworld.org)
De wetenschappers hebben vijftien jaar aan de atlas gewerkt en nu gepubliceerd in het blad Tectonophysics. : van der Meer, D.G., van Hinsbergen, D.J.J., and Spakman, W., 2018, Atlas of the Underworld: slab remnants in the mantle, their sinking history, and a new outlook on lower mantle viscosity, Tectonophysics 723, p. 309-448. De atlas is toegankelijk via http://www.atlas-of-the-underworld.org/.
Douwe Van der Meer is mede op zijn werk aan de atlas gepromoveerd. Hij koppelde het geologisch werk van Van Hinsbergen en van anderen aan het tomografisch onderzoek van Spakman.
Wim Spakman is hoogleraar geofysica en houdt zich al decennia bezig met het in kaart brengen van de mantel met behulp van seismische tomografie.
Douwe van Hinsbergen is geoloog en heeft aan het aardoppervlak oude subductiezones geïdentificeerd aan de hand van oude vulkaanbogen en ofiolieten. Tevens gebruikt Van Hinsbergen paleomagnetische data om de breedtegraden van continenten op verschillende momenten in de geologische tijd te achterhalen. Met deze data zijn de relatieve plaatbewegingen te reconstrueren.
Met deze Atlas krijgen aardwetenschappers meer inzicht in factoren die het klimaat, het aardoppervlak en de onderaardse processen beïnvloeden. En is een startpunt voor het brengen van nieuwe inzichten in processen die zich in het binnenste van onze planeet afspelen, die vervolgens tot aanpassingen van de Atlas kunnen leiden. Van der Meer: “Ik verwacht dat deze Atlas, net zoals andere atlassen, door de jaren heen steeds verder zal worden verbeterd.”
Het onderzoek werd gesponsord door:
