Dr. Anouk Beniest haar onderzoek richt zich op platentektoniek. Ze gaat regelmatig de oceaan op voor geofysisch en geologisch onderzoek naar de aardkorst. Met name back-arc basins hebben haar aandacht: geologische bekkens op de oceaanbodem, die ontstaan daar waar een tektonische plaat onder een andere tektonische plaat schuift, een gebied met een hoog risico op bijvoorbeeld aardbevingen en onderzeese landverschuivingen. Haar vaardigheden in de drie fundamentele pijlers van de geowetenschappen, namelijk geologie, geodynamica en geofysica, vormen een ideaal startpunt om multidisciplinaire projecten in de geowetenschappen te leiden.

Naast het onderzoek dat Beniest verricht, zet zij zich ook al jaren in voor een inclusieve, toegankelijke en gelijkwaardige academische omgeving op universitair niveau, zowel nationaal als internationaal. Zo organiseerde ze een debat tijdens de European Geosciences Union over pestgedrag in de academische wereld.

Beoordelingscommissie:

•     Dr. Jorien Vonk, VU (voorzitter)
•     Dr. Lennart de Groot, UU
•     Dr. Aimée Slangen, NIOZ
•     Dr. Riccardo Riva, TUD

Vanwege verblijf in het buitenland kon Anouk Beniest haar prijs op het NAC 2022 niet zelf in ontvangst nemen, daarom was deze video opgenomen.

Dr. Tjalling de Haas heeft zelfstandig een eigen laboratorium opgezet in Utrecht. Daar bootst hij op kleine schaal processen op berghellingen na zoals puinstromen, die hij vervolgens in een voorspellend model kan stoppen. In gedachten reist hij zo moeiteloos heen en weer tussen aarde en Mars, tussen het Mars van vier miljard jaar en miljoenen jaren geleden en de aardse valleien en berghellingen van nu. De vraag naar het voorkomen van leven op Mars hangt nauw samen met de beschikbaarheid van water. De Haas heeft ontdekt dat afgelopen miljoenen jaren puinstromen actief waren in inslagkraters. Identieke hellingen en puinwaaiers komen op aarde voor, waarschijnlijk zelfs met dezelfde frequentie van ijstijden en warme perioden.
In 2010 studeerde hij cum laude af aan de Universiteit Utrecht, waar hij in 2015 ook cum laude promoveerde. Hij stelde op basis van satellietfoto’s van het oppervlak van Mars vast dat er in de afgelopen miljoen jaar regelmatig periodes met vloeibaar water waren. Daarvoor dacht men nog dat CO₂ gas de puinstromen op Mars veroorzaakten.
Hij heeft tot nu toe twee NWO-beurzen binnengehaald: in 2016 een Rubicon-beurs, waarmee hij naar Durham University in Engeland ging. In 2018 kreeg hij een Veni beurs. Daarvoor zoekt hij in twee Zwitserse puinstroomgebieden antwoord op de vraag waarom de ene puinstroom klein blijft en de ander uitgroeit tot een allesvernietigende stroom.

Beoordelingscommissie:

•     Prof. dr. Appy Sluis, UU (voorzitter)
•     Prof. dr. Läslo Evers, KNMI & TUD
•     Dr. Furu Mienis, NIOZ
•     Dr.ir. Gert-Jan Steeneveld, WUR
•     Dr. Jorien Vonk, VU

De prijsuitreiking vond plaats op 8 april 2021 tijdens het digitale NAC en is te zien in deze video.

Overstromingen en droogte in rivierdelta’s: dat is het onderzoeksterrein van dr.ir. Niko Wanders. Hij promoveerde op een onderzoek dat satellietbeeldgegevens koppelde aan overstromingsmodellen, om zo overstromingen beter te kunnen voorspellen. Momenteel ontwikkelt hij met satellietgegevens een model dat probeert te begrijpen hoe mensen omgaan met waterreservoirs tijdens droogtes. Zijn er verschillen in periodes van waterschaarste of juist wateroverschot? Zo hoopt hij het optimale waterbeheer te kunnen bepalen om in de toekomst duurzaam watergebruik te garanderen en waterverspilling te minimaliseren. Voldoende schoon water voor huishoudens, industrie en landbouw wordt wereldwijd een grote maatschappelijke uitdaging. Klimaatverandering heeft invloed op neerslagpatronen en dat zorgt voor periodes van extremen: droogte en overstromingen. Wanders toonde bijvoorbeeld de toegevoegde waarde aan van satellietobservaties van bodemvocht bij de voorspelling van een overstroming in grote riviersystemen.
Na een studie in Wageningen promoveerde hij aan de Universiteit Utrecht. Met een NWO Rubicon beurs werkte hij als postdoc twee jaar aan het gerenommeerde Princeton University (VS). In 2017 keerde hij met een NWO Veni beurs terug naar Utrecht. Doorslaggevend voor het winnen van de Vening Meinesz prijs was dat Niko Wanders zijn prestaties leverde terwijl hij amper drie jaar geleden promoveerde.

Beoordelingscommissie:

•    Prof. dr. Guido van der Werf, VU (voorzitter)
•    Prof. dr. Ramon Hanssen, TUD
•    Dr. Esther Stouthamer, UU
•    Prof. dr. Jakob Wallinga, WUR

Het magneetveld van de aarde en fysische en chemische eigenschappen van natuurlijke magnetische mineralen: dat is het onderzoeksterrein van Lennart de Groot. Hij onderzoekt het aardmagneetveld, waarvan de veldsterkte schommelt in de tijd en per regio. Het aardmagneetveld beschermt de aarde tegen kosmische straling. De geologische geschiedenis onderzoekt hij met behulp van data uit vulkaanuitbarstingen, waarbij hij de testmethodes wist te verbeteren. Lennart de Groot promoveerde cum laude en haalde een NWO Veni beurs. Zijn onderzoek in het bijzondere Fort Hoofddijk figureert in het NWO blad Hypothese (juni 2016).

Beoordelingscommissie:

•     Prof. dr. Kees Wapenaar, TUD (voorzitter)
•     Prof. dr. Paul Andriessen, VU
•     Prof. dr. Freek van der Meer, UT
•     Prof. dr. Caroline Slomp, UU

De invloed van ontdooiend permafrost op het klimaat: het onderzoeksterrein van de eerste vrouwelijke winnaar van de Vening Meinesz prijs. Ze combineert aardwetenschappen, hydrologie en chemie. De opwarming van de aarde manifesteert zich vooral in het Arctische gebied. Haar bijzondere interesse heeft Yedoma, een vorm van permafrost dat lijkt op bevroren veen. Als het ontdooit belandt het organisch materiaal in het milieu.
Bij NWO haalde ze een Rubicon en Veni beurs binnen; na het winnen van de VM prijs onder meer een ERC Starting Grant. Toen ze de prijs won was ze verbonden aan de UU en de RUG, sinds 2016 is ze Universitair Docent aan de VU. De commissie was vooral onder de indruk van haar zelfstandigheid en onafhankelijkheid als onderzoeker, wat tot uitdrukking komt in een grote buitenlandervaring.

Beoordelingscommissie:

•     Prof.dr. Cor Langereis, UU TUD (voorzitter)
•     Dr. Giovanni Bertotti, TUD
•     Dr. Guido van der Werf, VU

Deze wetenschapper in de organische geochemie deed onderzoek naar vetachtige stoffen in mariene sedimenten. Hij ontwikkelde een nieuwe methode, een oerthermometer, die bruikbaar is bij de wereldwijde reconstructie van temperatuurveranderingen.
Hij promoveerde cum laude, haalde een NWO Rubicon en Veni beurs binnen en een EGU Young Scientist Award. Ten tijde van het winnen van de VM prijs was Weijers verbonden aan de UU; sinds 2012 werkt hij als senior onderzoeker bij Shell.

Beoordelingscommissie:

•     Dr. Bert Vermeersen, TUD (voorzitter)
•     Prof.dr. Jeannot Trampert, UU
•     Dr. Wim van Westrenen, VU

Deze klimaatonderzoeker onderzoekt en reconstrueert mede aan de hand van fossiele algenresten de natuurlijke variaties van het klimaat in het verleden. Enkele malen mocht hij mee met de prestigieuze IODP boorexpedities. Hij toonde aan dat er 55 miljoen jaar geleden een broeikaswereld bestond, met palmen bij de Noordpool. Zijn werk toonde het verband aan tussen CO2 concentraties in de atmosfeer en veranderende temperaturen op aarde. Appy Sluijs is daarnaast zeer actief op het gebied van educatie, communicatie en de inbreng van wetenschappelijk onderzoek in het publieke en politieke debat. Hij promoveerde cum laude en haalde bij NWO een Veni beurs. In 2014 werd hij aan de UU benoemd tot hoogleraar paleo-oceanografie en ontving hij een ERC Starting Grant. Ook maakte hij deel uit van de Jonge Academie van de KNAW.

Beoordelingscommissie:

•     Prof.dr. Rinus Wortel, UU (voorzitter)
•     Dr. Bert Vermeersen, TUD
•     Prof.dr. Jaap Sinninghe Damsté, UU NIOZ

Het onderzoek van deze fysisch geograaf richt zich op de rol van bosbranden en ontbossing bij de uitstoot van broeikasgassen, en op de relatie tussen klimaat en ontbossing. Hij gebruikte zowel biogeochemische modellen als informatie over branddetectie vanuit satellieten, aangevuld met atmosferische modellen. Dankzij zijn data-onderzoek is er meer inzicht gekomen in de bijdragen van bosbranden aan de verhoogde concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer. Sinds 2015 is hij hoogleraar aan de VU. In 2016 ontving hij van NWO de hoogste beurs binnen de Vernieuwingsimpuls, de Vici. Eerder ontving hij al een ERC Starting Grant.

Beoordelingscommissie:

•     Prof.drs. Rien Herber, Shell/NAM (voorzitter)
•     Prof.dr. Kees Wapenaar, TUD
•     Dr. Esther Stouthamer, UU
•     Dr. Giovanni Bertotti, VU
•     Prof.dr. Tom Veldkamp, WUR

De eigenschappen van gesteenten in het inwendige van planeten, dat is het onderzoeksterrein van petroloog Wim van Westrenen. Hij bekijkt hoe de eigenschappen en samenstellingen van vaste en deels gesmolten gesteenten veranderen als de druk en temperatuur gewijzigd worden. Dat levert kennis op over bijvoorbeeld de ontstaansgeschiedenis van planeten of over de vorming van magma die leidt tot vulkaanuitbarstingen. Hij is sinds 2013 hoogleraar planetaire evolutie aan de VU. Van NWO ontving hij onder meer een Vidi en Vici beurs.

Beoordelingscommissie:

•     Prof. dr. Olaf Schuiling (voorzitter)
•     Prof. dr. Sierd Cloetingh, UU
•     Prof. dr. Nico van Breemen, WUR
•     Prof. dr. Stefan Luthi, TUD
•     Drs. Rien Herber, Shell/NAM

Vanwege het 50-jarig jubileum van NWO was er in 2000 een extra Vening Meinesz prijs. Wout Krijgsman van het paleomagnetisch laboratorium Universiteit Utrecht ontving deze prijs uit handen van prof. dr. W. Harder, voorzitter van het Gebiedsbestuur ALW. Hij kreeg de prijs onder meer voor zijn onderzoek naar de Messiniaanse Crisis; in die periode viel de Middellandse Zee deels droog door de afsluiting van de Straat van Gibraltar. Hij is tegenwoordig hoogleraar magnetostratigrafie aan de UU. Van NWO ontving hij onder meer een Vici beurs.

Beoordelingscommissie:

•     Prof .dr. Wolfgang Schlager, VU (voorzitter)
•     Dr. Hessel Speelman, TNO
•     Prof. dr. Rinus Wortel, UU

Frédéric Marin studeerde paleontologie en werkte als postdoc van 1994 tot 2001 bij het Instituut voor Chemie van de Universiteit Leiden, in de biogeochemie groep van Peter Westbroek. Zijn onderzoek naar de biochemische achtergrond van kalkvorming bij organismen (Metazoa) als mosselen en koralen heeft zich alle kanten op vertakt. Hij werkte twee jaar voor het bedrijf IsoTis (Bilthoven), gespecialiseerd in bot en kraakbeen implantaten. In 2003 trok het CNRS hem aan, aan de Université de Bourgogne in Dijon (Frankrijk). Hij is momenteel onderzoeksdirecteur van de Biogéoscience Unit bij het CNRS en houdt zich vooral bezig met de biomineralisatie van schelpen.

Roel Snieder, met een achtergrond in de theoretische natuurkunde, promoveerde in 1987 cum laude aan de UU. Zijn theoretische onderzoek binnen de seismologie richt zich op de beschrijving van de voortplanting van elastische golven door de aarde. Van NWO ontving hij in 1991 een PIONIER beurs. Hij is nu hoogleraar aan de Colorado School of Mines (Golden, VS) en verricht nog commissiewerk voor NWO.

Guust Nolet promoveerde cum laude in 1976 in Utrecht, waar hij het eerste netwerk van draagbare, digitale breedband seismografen ontwikkelde en waar hij in 1985 hoogleraar werd. Zijn onderzoek gaat  vooral over de inversie van massieve hoeveelheden data ter localisatie van anomalieën in de mantel (seismische tomografie) en de invloed van gediffracteerde energie op de looptijd van seismische golven. Vanaf 1991 bracht hij in Princeton voor het eerst een groot aantal thermische opwellingen (‘plumes’) in beeld. Meer recentelijk gaat zijn belangstelling uit naar de thermische geschiedenis van de aarde en de noodzaak opwellingen met meer precisie in beeld te brengen door de registratie van seismogrammen in oceanische gebieden. Hiervoor accepteerde hij in 2008 een derde hoogleraarspost in Nice, waar hij robots ontwikkelde die als onderzeese seismografen functioneren. Hij is nu de George J. Magee Professor of Geophyics, emeritus, in Princeton (VS) alsmede emeritus in Nice (Frankrijk), en Adjunct Professor of Geophysics aan de Southern University of Science and Technology in Shenzhen (China). Hij is lid van de American Academy of Arts and Sciences, de Academia Europaea en corresponderend lid van de KNAW.

Nico van Breemen (tropische bodemkunde, Landbouwhogeschool, 1968) promoveerde op chemische processen en omstandigheden in zure sulfaat gronden (katteklei) in Thailand. De Vening Meinesz prijs ontving hij pas in 1978 uit handen van mr. W.F. de Gaay Fortman, voorzitter van ZWO, omdat hij op moment van toekenning onderzoek deed naar de rijstcultuur op de Filippijnen. Als postdoc onderzocht hij op het International Rice Research Institute probleemgronden voor rijst in Zuidoost-Azië. Terug in Wageningen stuitte hij in 1981 op de depositie van ammoniak uit de bio-industrie in bossen en natuurterreinen: een van zes volstrekt toevallige ontdekkingen in zijn onderzoekscarrière. Sinds 1986 was Nico van Breemen hoogleraar bodemvorming en ecopedologie aan de WUR. Bij zijn afscheid als hoogleraar in 2004 concludeerde hij dan ook dat werkelijk nieuwe wetenschappelijke inzichten vrijwel steeds berusten op serendipiteit: ‘Ik ga vandaag iets heel nieuws ontdekken en ben toch zo benieuwd wat dat zal zijn’. Sinds 2004 is hij actief als galeriehouder hedendaagse kunst.

Hans Schouten is marien geofysicus. Hij promoveerde in 1970 aan de UU in de geofysica en werkte toen mee aan seismisch onderzoek op de Noordzee, de Noord-Atlantische Oceaan en de Caraïbische Zee. Hij ontving de prijs samen met Ben Engelen uit handen van prof. dr. W.C. van Unnik, voorzitter van ZWO, in het Vening Meinesz laboratorium te Utrecht. Aan het oceanografische onderzoeksinstituut Woods Hole Oceanographic Institution (WHOI) in de VS onderzocht hij onder meer aardmagnetisme, plaattektoniek en mid-oceanische ruggen.

In 1963 promoveerde Ben Engelen cum laude aan de UU; hij deed onderzoek naar alpiene gebergtevorming onder invloed van zwaartekrachtstektoniek, toegespitst op de unieke geologische wordingsgeschiedenis van de Dolomieten in Noord-Italië. In 1970 verbleef hij met een ZWO-stipendium als gasthoogleraar aan het Engineering Research Center van Colorado State University in Fort Collins (VS). In 1974 werd hij hoogleraar hydrogeologie aan de VU. Hij ontwikkelde zich tot expert in grondwaterstromingen. Ben Engelen is vooral bekend geworden als grondlegger van de regionale hydrologische systeemanalyse. Op basis van deze methode zijn in de jaren negentig landdekkende kaarten gemaakt van grondwaterstromingsstelsels in Nederland.

Hans Zijderveld ontving de prijs uit handen van prof. dr. J.N. Bakhuizen van den Brink, voorzitter van ZWO, voor zijn grote verdiensten op het terrein van paleomagnetisme. Hij startte in 1963 het paleomagnetisch laboratorium Fort Hoofddijk, toen het Utrechtse universiteitsterrein De Uithof nog niet bestond. Zijderveld publiceerde in 1967 een methode om de paleomagnetische richtingen beter te visualiseren; deze figuren worden nog steeds vaak ‘Zijderveld diagrammen’ genoemd. Zijderveld was hoogleraar paleomagnetisme aan de UU en tot zijn emeritaat in 1995 het hoofd van Fort Hoofddijk, het oudste nog actieve paleomagnetische lab ter wereld.

Olaf Schuiling promoveerde in 1961 cum laude aan de UU. Van 1972 tot 1997 was hij hoogleraar geochemie aan de UU, daarnaast bekleedde hij tal van nevenfuncties. Schuiling speelde in de periode tot aan zijn emeritaat in 1997 een cruciale rol in de ontwikkeling van het vakgebied geochemie aan de Universiteit Utrecht. Hij is een pionier op het gebied van versnelde verwering van het mineraal olivijn. In 2009 richtte hij de Olivijn Stichting op. In 2017 schreef hij het boek ‘Olivijn, de steen der wijzen’ met  een groot aantal toepassingen van het gebruik van olivijn om klimaatverandering te beteugelen. Sinds enkele jaren kent de UU het Professor Olaf Schuiling Fonds, dat extra onderzoek en onderwijs op het terrein van de geochemie mogelijk maakt.  Olaf Schuiling overleed op 19 december 2021 te Bilthoven.